To pytanie pojawia się bardzo często – i trudno się temu dziwić. Diagnoza oraz terapia Integracji Sensorycznej mogą znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka, jednak koszty zajęć prywatnych bywają sporym wyzwaniem dla wielu rodzin. Naturalnie więc pojawia się pytanie: czy można skorzystać z tych usług bezpłatnie, w ramach systemu publicznego?
Krótka odpowiedź brzmi: nie bezpośrednio.
Obecnie w strukturze Narodowego Funduszu Zdrowia nie przewidziano osobnej ścieżki dla diagnozy czy terapii SI. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego nie posiadają swojej kategorii w klasyfikacji ICD-10, co uniemożliwia NFZ finansowanie ich jako samodzielnego świadczenia.
To jednak nie oznacza, że rodzic nie ma innych opcji. Istnieje kilka legalnych i dostępnych ścieżek, które pozwalają na uzyskanie takiej terapii bez konieczności ponoszenia kosztów.
Wczesne Wspomaganie Rozwoju (WWR)
To forma wsparcia dla dzieci od chwili wykrycia trudności rozwojowych do ukończenia 7. roku życia. Podstawą do rozpoczęcia WWR jest opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, wydana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.
W ramach WWR dzieci mogą korzystać z różnych form terapii – w tym z zajęć Integracji Sensorycznej, jeśli dana placówka dysponuje odpowiednim specjalistą. Takie zajęcia są całkowicie bezpłatne dla rodziców.
Aby skorzystać z WWR, należy:
- Zgłosić się do poradni psychologiczno-pedagogicznej w miejscu zamieszkania.
- Poddać dziecko diagnozie i – jeśli to zasadne – uzyskać opinię o potrzebie WWR.
- Znaleźć placówkę (np. przedszkole, fundację, ośrodek terapeutyczny), która realizuje WWR i zapisać dziecko na zajęcia.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
Dla dzieci z większymi trudnościami (np. ze spektrum autyzmu, niepełnosprawnością intelektualną czy sprzężoną), istnieje możliwość uzyskania w poradni orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
Co trzeba zrobić?
- Zgłosić się do poradni psychologiczno-pedagogicznej (najczęściej rejonowej).
- Złożyć wniosek o wydanie orzeczenia (można pobrać ze strony poradni lub wypełnić na miejscu).
- Dostarczyć dokumentację – diagnozy lekarskie, opinie ze szkoły/przedszkola, wcześniejsze badania.
- Przejść diagnozę w poradni – dziecko badane jest przez psychologa, pedagoga, logopedę itp.
- Czekać na decyzję zespołu orzekającego – posiedzenie odbywa się w poradni, można w nim uczestniczyć.
- Odebrać orzeczenie i przekazać je do przedszkola lub szkoły.
Na podstawie orzeczenia placówka:
- tworzy indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET),
- organizuje zajęcia terapeutyczne, np. terapię SI,
- może skierować dziecko na terapię poza placówką (np. do zewnętrznego gabinetu), jeśli sama nie ma możliwości jej prowadzenia.
Warto zapytać w szkole lub przedszkolu, jak wygląda procedura kierowania na zajęcia poza placówką.
Opinie i dostosowania z poradni
W sytuacji, gdy dziecko nie kwalifikuje się do orzeczenia ani WWR, można wystąpić do poradni o wydanie opinii o potrzebie dostosowania wymagań edukacyjnych lub uczestnictwa w zajęciach wspierających rozwój.
Na podstawie takiej opinii przedszkole lub szkoła może:
- zaplanować zajęcia dodatkowe (w tym np. terapię ręki, gimnastykę korekcyjną),
- zorganizować elementy terapii SI w ramach dostępnych środków.
A co z diagnozą SI?
To jedyny element, który zazwyczaj pozostaje po stronie rodzica. Diagnoza Integracji Sensorycznej nie jest finansowana przez NFZ, co oznacza, że trzeba ją wykonać prywatnie u certyfikowanego terapeuty SI.
Są jednak wyjątki:
- niektóre fundacje i stowarzyszenia oferują darmowe badania przesiewowe lub pełne diagnozy w ramach projektów,
- w niektórych miastach funkcjonują lokalne programy wczesnej diagnostyki dla dzieci w wieku przedszkolnym,
- w wybranych przypadkach możliwe jest odliczenie kosztów diagnozy w rocznym rozliczeniu podatkowym (PIT) jako wydatek rehabilitacyjny.
Podsumowanie
Choć NFZ nie finansuje bezpośrednio terapii Integracji Sensorycznej, istnieje wiele alternatywnych dróg, które pozwalają skorzystać z tego rodzaju wsparcia bez ponoszenia kosztów. Warto sprawdzić, czy dziecko nie spełnia warunków do uzyskania bezpłatnej pomocy – zanim podejmie się decyzję o terapii prywatnej.
W naszym gabinecie często wspieramy rodziców również informacyjnie – pomagamy znaleźć możliwe źródła wsparcia, skierowania, dokumenty, a także kontaktujemy się z przedszkolami i poradniami, jeśli zachodzi taka potrzeba.
